Glokomda “By-pass tedavisi – Stentler”

Stentler göz tansiyonunu nasıl düşürür?
Stent tedavisi yeni bir glokom tedavi yöntemi olup temel olarak glokom hastalığındaki bozulmuş olan göz içi sıvı dolaşımını düzeltmek için geliştirilmiştir. Göz içi sıvısının boşaltım sisteminde en yüksek direnç milimetrenin yaklaşık onda biri kadar ince bir bölgede bulunmaktadır. Stentler ile bir anlamda tıkalı diyebileceğimiz bu bölge “by-pass” edilmekte ve dolayısıyla sıvı dolaşımı düzeltilmektedir. Bunu kalpteki tıkalı damarların stentlerle açılmasına benzetebiliriz.

Glokomda kullandığımız stentler “L” şeklindedir ve 1 mm’den küçük olup titanyumdan imal edilmektedir. Stentlere karşı herhangi bir doku reaksiyonu gözlenmemiştir.

Stentler hangi tür glokom hastalarına uygulanabilir?

Stent tedavisi için glokomun “açık açılı” olması gerekir. Glokomu erken ya da orta evrede olup ilaç kullanmak istemeyen/kullanamayan veya ilaçlarını kullanmasına rağmen göz tansiyonu düşürülemeyen hastalar en uygun adaylardır.

Uygulama nasıl yapılıyor? Stentler nasıl yerleştirilyor?
Lokal anestezi (iğne yapılmadan) altında ameliyathanede yapılmaktadır. 10-15 dakika gibi kısa bir sürede işlem tamamlanmaktadır. İşlem ağrısızdır, herhangi bir dikiş konmamakta ve hasta evine gönderilmektedir. Ameliyat sonrasında ise yaklaşık 3 hafta süreyle antibiyotik ve kortizonlu damlalar kullanılmaktadır.

Glokom ve kataraktın birlikte bulunduğu hastalarda da stent uygulanabilir!

Glokom ve katarakt oldukça sık oranda birlikte bulunmaktadır. Bu tür hastalarda eğer glokom çok erken evrede ve göz tansiyonu da çok yüksek değilse sadece fakoemülsifikasyon ile katarakt ameliyatı uygulayarak göz tansiyonunu da belli bir oranda düşürmekteyiz. Ancak glokomu orta-ileri evrede olan hastalarda katarakt ameliyatı ile birlikte aynı seansta stent uygulaması göz tansiyonunun kontrolü için belirgin yarar sağlamaktadır. Katarakt ameliyatı ile birlikte stent takılması ilave bir giriş yeri açılmasını ve sonrasında herhangi bir dikiş atılmasını gerektirmez, toplam ameliyat süresini sadece 5-10 dakika kadar uzatır. Amerika’da FDA stentlerin katarakt ameliyatı ile birlikte kullanımını onaylamıştır.

Yan etkileri var mıdır?
Glokom hastalarının büyük çoğunluğu ameliyattan oldukça ürkmekte ve çekinmektedirler. Bunun da temel nedeni glokomda yaygın olarak kullanılan klasik ameliyat yöntemi olan trabekülektomi sonrası erken dönemde gelişebilen bulanık görme, batma ve sulanma gibi problemlerdir. Stent cerrahisinin en önemli avantajı hastanın görmesinde herhangi bir azalma oluşturmaması ve gözlük numaralarında da önemli değişikliğe yol açmamasıdır. Batma ve kızarıklık çok az olup birkaç gün içinde ortadan kaybolmaktadır.

Yöntemin etkinliği hangi düzeydedir?
Üç yıla yakın bir süredir yürüttüğümüz araştırma sonunda elde ettiğimiz sonuçlara göre stentler yeni tanı konmuş ve hiçbir tedavi almayan glokom hastalarında ilaç tedavisine benzer bir etki oluşturmaktadırlar (yayınlar bölümünde “Açık Açılı Glokomda Trabeküler Bypass (Glaukos i-Stent) Uygulaması” isimli yayınımı inceleyebilirsiniz). İlaç kullanmakta olan ancak 2-3 adet ilaca rağmen göz tansiyonu yeterince düşürülemeyen glokom hastalarında ise ek bir göz tansiyonu düşüşü sağlamakta ve ilaçların bazılarının kesilmesi mümkün olmaktadır.

Burada belirtilmesi gereken önemli bir husus; çok geç evrede başvuran ileri glokomlu olgularda hastalığın durdurulması için göz tansiyonunun çok fazla miktarda düşürülmesi gerektiğidir. Bu tür hastalarda genellikle stent uygulamak iyi sonuç vermemektedir, bu nedenle bu tür gözlerde güvenli trabekülektomi ameliyatını (bakınız. Glokom ameliyatı) uyguluyoruz.